Tuinman Dré vertelt: Winter - uitgeschreven tekst

Dré: "Welkom beste luistervolkje, Andreas Donkelaar is de naam. In het begin van de 19e eeuw was ik hoofdtuinier, hier in de Kruidtuin. Tegenwoordig leid ik avontuiniers zoals jullie door de tuin. Noem me maar Dré. Dat is gemakkelijker. Hopelijk zijn jullie klaar voor de vier verhalen die ik jullie graag wil vertellen."

Jean: (buiten adem) "Dré, Dré… je bent toch nog niet begonnen zonder mij? Ben ik nog op tijd?"

Dré: "Oh ja… mag ik jullie voorstellen aan Jean, mijn hulptuinier Hij wou graag ook zijn bijdrage leveren aan jullie reis door onze wondermooie Kruidtuin. Wat denken jullie? Zullen we hem een kans geven?"

Jean: "Aangenaam, Jean Kickx Junior is de naam. Student, groenologist eerste klasse en dichter de luxe. Ooooh… ik ben al helemaal enthousiast, ik heb speciaal voor de gelegenheid bij elk verhaal een gedicht geschreven."

Dré: "Toch geen te lange gedichten mag ik hopen?"

Jean: "Neen hoor. Ik schreef telkens een Limmerick. Kort, maar krachtig."

Dré: "Ik ben benieuwd, ons eerste verhaal is een winters verhaal…"

Jean: (schraapt keel) "En bij dit winterse verhaal een limerick op vriestemperatuur voor de onderkoelde luisteraar: er was eens een tuinarchitect. Hij heeft hier een serre gezet. Die orangerie is mooi om te zien. Ze hebben er wel een nieuw dak op gelegd."

Dré: "Dat brengt ons naadloos bij ons verhaal. Bedankt voor de prachtig limerick Jean"

Jean: "Graag gedaan baas, rijmen en dichten zonder mijn gat op te lichten. Dat is helemaal mijn ding."

Dré: "Bon,… voor ik het verhaal van de orangerie vertel, lijkt het me interessant dat ik even uitleg waar dit gebouw voor dient. Het woord orangerie komt van het Franse Oranger."

Jean: "Sinaasappelboom."

Dré: "Helemaal correct. Een orangerie is een gebouw om ’s winters de planten te bewaren die in de zomer buiten staan. Het werd gebouwd om te kunnen stoefen met de dure, exotische bomen die uit verre kolonies werden meegebracht. Die tropische planten kunnen immers niet tegen het gure weer"

"hier tijdens de winterperiode. Ze werden daarom in kuipen geplant, dat zijn reuze bloempotten voor planten en bomen met grootheidswaanzin. Zo konden ze gemakkelijk naar binnen verhuisd worden."

Jean: "En wij hebben er hier in de Kruidtuin een heel sjieke staan."

Dré: "In strikt classicistische stijl."

Jean: "Maar neen Dré… in baksteen, glas en ijzerwerk. Dat kan nu toch het kleinste kind zien!"

Dré: (zucht) "Het ontwerp van de Orangerie is van de hand van de hofarchitect van de prins van Oranje, Charles van der Straeten."

Jean: "Is dat dezelfde Charel die de leeuw van Waterloo heeft ontworpen?"

Dré: "Helemaal juist Jean, hij ontwierp hier trouwens ook het poortgebouw. Aan de orangerie werd bijna drie jaar gebouwd, getimmerd en gemetst."

"En al sloeg er wel eens een van de werklieden met een hamer op zijn eigen duim,"

"uiteindelijk werd het een prachtig gebouw. De tropische en subtropische planten van de Kruidtuin moesten niet meer vrezen voor onze winterse temperaturen. Zij verhuisden jaarlijks voor enkele maanden naar dit mooie buitenverblijf. Iedereen gelukkig."

Jean: "Euh… baas. Dat is niet helemaal juist, wat je daar vertelt."

Dré: "Excuseer?"

Jean: "Iedereen was gelukkig. Dat klopt. Tot zo’n kleine dertig jaar later. Toen waren er plotseling problemen."

Dré: "Problemen? Welke problemen?"

Jean: "Met het dak… weet u nog?"

Dré: "Och ja, dat was ik bijna vergeten. Iedereen gelukkig inderdaad, tot zo’n kleine dertig jaar later. Het pronkstuk van de tropische collectie van de Kruidtuin waren immers een aantal prachtige palmen. In de zomer stonden deze mooie bomen te pronken in de buitenlucht, maar in de winter werden de ze naar de orangerie verhuisd. Zo floreerden de palmen en elk jaar groeiden ze een stukje, tot ze uiteindelijk niet meer binnen konden in de orangerie."

Jean: "Maar daar werd snel een mouw aan gepast."

Dré: "Klopt. Het winterverblijf van de palmen kreeg een make-over."

"Het dak ging er letterlijk af en een nieuw, verhoogd dak met glazen ruiten werd geïnstalleerd. Probleem opgelost."

Jean: "Fout! Drie keer mispoes."

Dré: " ’t Is al goed Jean, de mensen begrijpen het ook wel zonder dat je me steeds onderbreekt. De palmen bleven groeien tot ze, weer dertig jaar later, ook te groot waren voor het verhoogde dak. Vooral de vier grootse bomen vormden een probleem. Die werden dan maar aan de koning geschonken."

"Leopold II was erg blij met het geschenk en gaf de palmen een prachtige plek in zijn indrukwekkende serres te Laken."

Jean: "Vive la Belgique! Vive les moules frites. Maar je raadt nooit wat er toen gebeurde."

Dré: "In 1912 moest het dak van de middenbeuk een laatste keer verhoogd worden voor de palmen. Ze konden nu maar liefst 18 meter hoog worden."

Jean: "Ja… het begonnen serieuze sjarels te worden."

Dré:

"Dat waren het zeker. De prachtige hoge palmen waren de trots van de Kruidtuin. Maar zoals het zo vaak gaat… mooi liedjes duren niet lang. Het onderhoud en de stookkosten voor de orangerie liepen te hoog op en de mode van de hoge palmen was gepasseerd. Het verhoogde dak werd vervangen door het platte dak dat nu nog op het gebouw ligt. Zo zie je maar. Alles is vergankelijk. Maar als je ooit eens de serres in Laken bezoekt. Kijk dan goed rond je of je geen prachtige grote palmbomen ziet staan. Wie weet, heel misschien, zijn dat onze Leuvense palmbomen die daar in de koninklijke serres het mooie weer maken."

Jean: "De machtige palmbomius Leuvensanius"

Dré: "En als we dat niet geloven, maakt Jean ons wel iets anders wijs. Ik hoop jullie alvast weer te zien bij een volgend verhaal, over een ander seizoen. Niet twijfelen… doen!"

Jean: "Hoe? Jullie staan hier nog. Het verhaal is gedaan hé! Maar bon, geen probleem. Dan vergast ik jullie nog op een van mijn heerlijke gedichtjes… De seringen geuren en ademen sfeer…"

Dré: "En kunnen zeker wachten tot een andere keer… Kom op Jean, naar het volgende verhaal. Voor iedereen hier in slaap valt van uw dichtkunst."